تحلیل داده‌محور ادتریس از تغییر اولویت‌های کاربران در شرایط جنگی
در جهان ناپایدار امروز، بحران‌ها دیگر یک احتمال دور نیستند؛ جنگ، تحریم، قطعی اینترنت یا تحریم‌های اقتصادی می‌توانند تنها در چند ساعت، همه‌چیز را دگرگون کنند. اما در این آشفتگی‌ها، کاربران چگونه تصمیم می‌گیرند؟ کدام اپلیکیشن‌ها را ترجیح می‌دهند؟ چه چیزهایی برایشان اهمیت دارد و از چه چیزهایی چشم‌پوشی می‌کنند؟
در این بلاگ، بر اساس بررسی داده‌های بیش از ۵۰ اپلیکیشن ایرانی، تصویری شفاف از رفتار کاربران در قبل، حین و بعد جنگ ارائه می‌دهیم.
تصمیم‌گیری سریع، تغییر مسیر آنی
یکی از ویژگی‌های بارز رفتار دیجیتال در بحران‌ها، سرعت واکنش کاربران است. این واکنش‌ها می‌تواند آنی، غریزی و حتی غیرمنطقی به نظر برسد، اما همگی دارای الگوهایی قابل تحلیل‌اند. کاربران بسته به احساس امنیت، اضطرار یا نیازهای فوری، مسیر مصرف اپ‌ها را عوض می‌کنند، گاهی هم برای همیشه.
مالی و رمزارزها: بین بی‌اعتمادی و امید
وقتی اعتماد عمومی به ساختارهای مالی رسمی تضعیف می‌شود، کاربران به گزینه‌های غیرمتمرکز پناه می‌برند:
- اپ‌های مالی سنتی: در زمان بحران حدود ۱۰٪ افت نصب را تجربه کردند.
- اپ‌های رمزارزی: شاهد رشد ۶۰٪ در بحران بودند و حتی پس از بحران نیز روند صعودی ادامه یافت.
کاربران در شرایط بحرانی تمایل دارند کنترل بیشتری بر سرمایه خود داشته باشند؛ رمزارزها، این نیاز روانی را بهتر برآورده می‌کنند.
پیام‌رسان‌ها: برقراری ارتباط، به هر قیمتی
قطع ارتباط اینترنت، محدودیت دسترسی یا کندی شبکه باعث رشد فوری نصب پیام‌رسان‌های داخلی شد:
- افزایش نصب در زمان بحران: +1240٪
- کاهش پس از بحران: تا سطح 150٪
این رشد شدید و افت سریع نشان می‌دهد که این اپلیکیشن‌ها تنها راه‌حلی موقت برای ارتباط فوری بودند و کاربران در بلندمدت به آن‌ها وابسته نشدند.
سرگرمی: فرار روانی از بحران
در دل هرج‌ومرج، ذهن انسان به دنبال فرار است. اپ‌هایی که حواس را پرت می‌کردند یا حس تسلط به شرایط می‌دادند، رشد بالایی را تجربه کردند:
- بازی‌ها: بیش از ۲۰۰٪ رشد
- محتوای کودک و ویدیو/سریال: رشد تا ۲.۵ برابر
این اپ‌ها نه فقط سرگرم‌کننده، بلکه پناهگاهی برای کاهش اضطراب و بازگشت به حس "نرمال بودن" بودند.
خرید آنلاین: وقتی نیازها اولویت‌بندی می‌شوند
برخلاف انتظار، اپ‌های خرید آنلاین در دوران بحران شاهد افت بودند:
- کاهش نصب در بحران: حدود ۱۶٪
- بسیاری از کمپین‌های تبلیغاتی قطع شدند.
کاربران ترجیح دادند به نیازهای فوری‌تر پاسخ دهند. نیاز به خرید، اگرچه همیشه وجود دارد، ولی در اولویت دوم قرار گرفت.
آموزش آنلاین: میان رشد و ریزش
اپلیکیشن‌های آموزشی واکنش‌های متفاوتی داشتند:
- برخی رشد کردند
- برخی دیگر کاهش شدید نصب را تجربه کردند
تفاوت اصلی در محتوا و پرسونای مخاطب بود. پلتفرم‌هایی که توانستند آموزش را با شرایط بحرانی هماهنگ کنند (مثلاً مهارت‌های سریع یا کمک به کودکان در خانه)، موفق‌تر بودند.
بعد بحران چه شد؟ آیا همه‌چیز به حالت عادی برگشت؟
با پایان بحران، بسیاری از روندها به مسیر قبل بازنگشتند. در واقع:
میانگین نصب اپ‌ها پس از بحران کمتر از دوران قبل بحران باقی ماند.
کاربران تجارب جدیدی به دست آورده‌اند و برخی رفتارهای جدید به عادت دائمی تبدیل شده‌اند. ممکن است برای اپ‌های پیام‌رسان این تصمیم وجود داشته باشد.
بازاریابی در بحران: توقف یا تغییر فوری؟
در شرایط ناپایدار، هیچ چیزی خطرناک‌تر از ادامه کورکورانه روند پیشین نیست. تیم‌های بازاریابی باید:
- سریع و دقیق داده‌ها را تحلیل کنند
- سناریوهای رفتاری طراحی کنند
- استراتژی را در لحظه بازطراحی کنند (Agile Marketing)
- مخاطب را نه فقط به‌عنوان مصرف‌کننده، بلکه انسان بحران‌زده ببینند
نتیجه‌گیری: "تغییر" نه فقط موقتی، بلکه هویتی است
در نهایت، آنچه از تحلیل رفتار کاربران در بحران درمی‌یابیم، تنها درباره اپلیکیشن‌ها نیست؛ بلکه درباره انسان‌هاست. انسان‌هایی که می‌خواهند ارتباط برقرار کنند، حس امنیت داشته باشند، فرار کنند، یاد بگیرند و زنده بمانند.
برای کسب‌وکارهایی که می‌خواهند در دنیای امروز موفق بمانند، درک رفتار انسانی در بحران‌ها، کلید استراتژی بلندمدت است.